Ongemakkelijke stilte is misschien wel het meest oorverdovende geluid wat er bestaat. Het zoeken naar woorden kan menig mens verleiden tot een woordenwaterval aan nutteloze informatie. In het ongemak zit juist kracht. Probeer eens een punt te zetten, de stilte te omarmen en ontdek dat het meer oplevert dan je misschien in eerste instantie denkt.
Stilte is een wapen. Wie de waarde van stilte leert ontdekken, is rijk. Want stilte helpt ons verbinden als het moeilijk is. Stilte vertegenwoordigt echte aandacht voor elkaar. Stilte is veel krachtiger dan een woordenwaterval. Je laat de ander rustig nadenken om een antwoord te formuleren. We zijn vaak geneigd een vraag te stellen en tevens antwoord te geven op deze vraag of een soort multiple choice op te werpen waar de ander uit kan kiezen. Je hoeft echter minder je best te doen. Door te vragen naar zijn of haar oplossing voor het probleem en daarna de kaken op elkaar houdt, springt als het ware de aap over naar de schouder van je gesprekspartner. We zijn geneigd een stilte in een gesprek na een paar seconden op te vullen om een ongemakkelijke situatie te voorkomen. Voor je het in de gaten hebt zit de ‘aap op jouw schouder’. En ben jij hard aan het werk om het probleem op te lossen. We ondermijnen hiermee de kracht van de stilte. Het bewust inzetten van een stilte in een gesprek is een hele waardevolle gesprekstechniek. Wil je weten wat het je kan opleveren door zo nu en dan op je tong te bijten? Je maakt ruimte voor de gedachten en emoties van de ander. Je toont hiermee tevens respect voor de ander. Dat levert enorm veel energie op. Ineens is er ruimte. Voor twijfel. En juist in dat ongemak zitten de dingen die ertoe doen. Wie muren afbreekt, ervaart meer liefde, vertrouwen en vreugde.
Oogcontact
Je kunt pas optimaal functioneren als je maatstrepen in de tijd weet te zetten. Er ontstaat pas echt ruimte als de agenda even zwijgt. Het helpt om de stilte vaker in te zetten na het brengen van moeilijke boodschappen, van slecht nieuws en dan echt te wachten met praten tot de ander reageert. Die reactie raakt altijd de essentie. Een stilte laten vallen en die ook even een aantal seconden volhouden, kan door je gesprekspartner als uitdagend of als ongeïnteresseerd overkomen. Houd dus goed in de gaten dat je die stilte begeleidt met empathische, non-verbale communicatie. Hou dus bijvoorbeeld oogcontact, straal warmte uit en laat zien dat je nieuwsgierig bent naar de input van de ander. Door een stilte te laten volgen op jouw boodschap dringt deze beter door bij de ander, en wordt hiermee krachtiger.
Containment
Om te beginnen: realiseer je dat dit een moment van verandering kan zijn. Hou vervolgens je mond (ja, nog wat langer!) en verdraag de stilte en het ongemak. Containment heet dat in vaktermen. Oftewel: ‘afzien’. Niet gemakkelijk, dat zwijgen, maar als je meteen de stilte opvult dan trek je de verantwoordelijkheid weer naar je toe. Dat zou een gemiste kans zijn. Je gesprekspartner zal je informatie geven als je rustig blijft wachten op een (langer) antwoord. Realiseer je dat de kracht van de stilte juist in dat ongemak zit. Doordat het tijdelijke ongemakkelijk is, wordt de ander uitgedaagd om een actieve rol te pakken. Als jij het ongemak voelt dat de ander dat waarschijnlijk ook voelt. Jij weet nu hoe je deze functioneel in te zetten. Probeer het eens uit: wees eens tien seconden stil in plaats van dat je oplossingen aandraagt en kijk wat het jou en de ander brengt.
Ruimte
Je krijgt zicht op drijfveren en achterliggende zaken die een rol spelen. Tevens heb je de tijd om je gesprekpartner te observeren. Non-verbale communicatie, een zucht, de blik naar buiten, de mimiek, zeggen vaak meer dan woorden. Door een stilte nodig je de ander uit om wat te zeggen. Er ontstaat een dialoog in plaats van een monoloog. Twee gelijkwaardige gesprekspartners die hun inbreng hebben in het gesprek in plaats van dat je de ander vertelt hoe het moet. Iedereen weet wel dat je met stilte veel kan bereiken. Als techniek om in gesprekken met een cliënt, de cliënt de ruimte te geven om zijn verhaal te doen. Maar ook als aanpak om de cliënt actief uit te nodigen en uit te dagen om na te denken over wat hij vindt van bepaalde onderwerpen, actief deel te nemen aan het gesprek en het proces. De stilte gebruiken is meer dan zelf niks zeggen.We hebben het er dan ook vaak over dat gebruik maken van stiltes meer is dan zelf niks zeggen: je bent actief ergens op aan het sturen op een effect bij de ander(en). De stilte is daarmee dus niet iets wat je overkomt, maar wat je gericht als middel inzet om bij de ander(en) iets teweeg te brengen.
