WOMEN Inc. vierde afgelopen jaar haar 15e verjaardag. Oprichter Jannet Vaessen werd 15 jaar geleden gevraagd om voor Pakhuis de Zwijger een programma te maken over feminisme. Met tegenzin nam ze de opdracht aan, maar al snel grijpt de urgentie van gendergelijkheid haar. WOMEN Inc. ziet het licht. Vanaf de start met een hele duidelijk missie: gelijke kansen voor iedereen, ongeacht gender of sekse. De afgelopen 15 jaar is WOMEN Inc. gegroeid in omvang én in professionaliteit. Emma Lok, directeur strategie en communicatie: “We werken met lange termijn doelen voor 2030 (net als de SDGs). Bij het opstellen hiervan hebben we ons de vraag gesteld: wat zijn de terreinen en domeinen waar nog geen gelijke kansen zijn voor mannen en vrouwen?”
De komende jaren richt de organisatie zich op vier thema’s: gezondheid, geld, werk en media. “En dat is hard nodig, want Nederland staat op de 31e plek op de Gender Gap Index. De meeste mensen hebben daar geen weet van. ‘Slecht’ scoren op gelijkheid strookt niet met het beeld dat we van Nederland hebben: een vrij en tolerant land. Dat is ook meteen de grote uitdaging. De impact van genderongelijkheid is relatief onbekend. Maar als we cijfers laten zien, dan schrikken mensen.”
Hoe zorg je ervoor dat jullie urgentie creëren?
‘Logischerwijs kijkt niet iedereen naar het grotere plaatje als het gaat om gendergelijkheid. Veel mensen bekijken het onderwerp vanuit hun eigen ervaring en perspectief. Daarbij lijkt men voorbij te gaan aan het feit dat heel veel mensen elke dag, bewust of onbewust, te maken hebben met ongelijkheid. Natuurlijk hoeft niet iedereen de barricades op. Maar bewustwording is de eerste stap naar verandering.
“Natuurlijk hoeft niet iedereen de barricades op. Maar bewustwording is de eerste stap naar verandering.”
Ter illustratie, Nederland staat bekend als parttime land. Een relatief groot deel van de (vrouwelijke) beroepsbevolking werkt in deeltijd. Waar het WOMEN Inc. om gaat is: hoe vrij is de keuze om, wel of niet fulltime, te werken? Om echt een vrije keuze te kunnen maken, moeten de randvoorwaarden voor iedereen gelijk zijn. Wat ons betreft een van de taken van de overheid: het faciliteren van het combineren van werk en zorg voor vrouwen én mannen. Bijvoorbeeld door goede, (zo goed als) gratis kinderopvang, zodat iedereen ook echt in staat is om zelf te kiezen.
Willen we in Nederland gelijkheid bereiken, dan vraagt dat een omvangrijke verandering van het bestaande systeem. Zowel in de praktijk als in de beeldvorming. Dat klinkt simpeler dan het is. Iedereen, man of vrouw, maakt zich namelijk (onbewust) schuldig aan generalisering en associaties op basis van stereotypen. Beiden vragen even vaak om een promotie, mannen krijgen die promotie vaker. Ook als hun leidinggevende een vrouw is. Het vrouwenquotum is een mooie eerste stap en een duidelijk signaal van de politiek die zegt dat dit niet langer zo kan. Het is cruciaal voor alle werkgevers om het beleid aan te passen.’
Hoe maken jullie blijvend impact, ook de komende 15 jaar?
‘Onze kracht is dat we focussen op de lange termijn. We kijken vooruit. Daarbij richten we ons heel bewust op drie belangrijke stakeholdergroepen: overheid en politiek, professionals en werkgevers en het algemene publiek. Ook de keuze voor een viertal thema’s, gezondheid, geld, werk en media, helpt om te verdiepen en te verbreden. Door die stip op de horizon goed voor ogen te houden, slagen wij erin piketpaaltjes te slaan. Denk aan het partnerverlof dat sinds vorig jaar ook voor vaders is verlengd naar zes weken. Met tastbare mijlpalen vergroten we niet alleen onze zichtbaarheid maar ook onze impact. Om het systeem te veranderen heb je een lange adem nodig, en die hebben we.’
“Met tastbare mijlpalen vergroten we niet alleen onze zichtbaarheid maar ook onze impact. Om het systeem te veranderen heb je een lange adem nodig, en die hebben we”
Wat zijn jullie ambities voor de decade of action?
‘De komende jaren richten we ons meer dan ooit op gelijkheid in de volle breedte. We zetten structureel in op gelijke kansen op de arbeidsmarkt, aandacht voor gender sensitieve gezondheidszorg, beeldvorming vrij van (gender)stereotypen in de media en het onderwijs, en het bevorderen van financiële onafhankelijkheid. Door in te zetten op deze vier thema’s werken we via meerdere sporen aan een gelijkwaardige samenleving.’
In de aanloop naar de landelijke verkiezingen deelde WOMEN Inc. het Gendergelijkheid Stemadvies, gebaseerd op een puntenplan dat de organisatie vorig jaar maart heeft aangeboden aan alle politieke partijen. Door niet alleen het issue te agenderen maar ook handvatten te bieden voor de aanpak schetst WOMEN Inc. de concrete stappen die politiek en overheid zouden moeten nemen de komende jaren.
‘We hebben nu, een jaar later, een analyse gemaakt van de partijprogramma’s en daarbij gekeken in hoeverre onze punten terugkomen in de partijprogramma’s. Dat is namelijk het uitgangspunt voor het regeerakkoord en verandering de komende jaren. Spannend want voor het eerst hebben we het zo groots aangepakt. We zagen onze punten in een meerderheid van de partijprogramma’s terugkomen. 9 van de 14 partijen hebben bijvoorbeeld concrete oplossingen in hun verkiezingsprogramma om ongelijke beloning tussen mannen en vrouwen tegen te gaan, opgenomen.’
Wat zijn jullie belangrijkste lessons learned van de afgelopen jaren?
‘Het benoemen van stereotypering in de beeldvorming als expliciet thema is een belangrijke les is geweest. Beeldvorming is diepgeworteld en beïnvloedt al het werk dat we doen, het ligt er als het ware als een deken overheen. Vanuit Coalitie Beeldvorming in de Media, met o.a. adverteerders, RTL, Endemol Shine, Netflix, NPO, Vice en Include Now werken we aan het creëren van een inclusiever beeld in de media. We willen met de coalitie stereotypering doorbreken en ook voor jongere generaties een meer divers beeld van de vrouw neerzetten. Beeldvorming gaat over representatie. En dat geldt ook voor de politiek, de wetenschap en het bedrijfsleven. Ook daar zijn vrouwen nog ondervertegenwoordigd. Betere representatie zal leiden tot inclusievere besluitvorming en rolmodellen. You can’t be what you can’t see.
Daarnaast hebben ook wij ervaren dat het belangrijk is om continu kritisch te zijn op de stappen die je zet en in hoeverre die stappen bijdragen aan de bredere ambitie die je als organisatie hebt. Zo is WOMEN Inc. gestopt met het geven van workshops onderhandelen aan vrouwen. We realiseerden ons dat we bezig waren om vrouwen aan te passen. Dat zouden we nu nooit meer doen. Ons motto: Fix the system, not the women!’
Heb je een gouden tip voor organisaties en mensen die willen bijdragen aan gendergelijkheid?
‘Tegen organisaties zou ik willen zeggen: zorg dat je je bewust bent dat je een blinde vlek hebt. Als mensen en organisaties zich dat realiseren zijn ze beter in staat om werk te maken van inclusiviteit en diversiteit. Met andere woorden: oogkleppen af. En daarnaast: maak inclusiviteit bespreekbaar. Benoem het. Zorg dat het chefsache is, wordt en blijft!’
“Maak inclusiviteit bespreekbaar. Benoem het. Zorg dat het chefsache is, wordt en blijft!”
