Perspectief is misschien wel een van de belangrijkste ankerpunten als het gaat om het bewaren of bereiken van vrede. Andersom kan een gebrek aan perspectief extremisme en radicalisering in de hand werken. Bij MasterPeace, een wereldwijde organisatie, draait alles om het bieden van perspectief en het verrijken van het blikveld van jongeren. ‘Soft skills’ zoals cultuur staan daarbij centraal. Projectleider Dorothée Meijer en hoofd communicatie Raghda El Halawany vertellen over hun ervaring met deze bijzondere vredesbeweging die haar wortels heeft in Nederland.
Niet iedereen kent MasterPeace, wat doen jullie precies?
‘MasterPeace is tien jaar geleden opgericht, oorspronkelijk als vredesbeweging. Nu richten we ons vooral op het voorkomen van conflict. De organisatie richt zich speciaal op jongeren, om hen perspectief te bieden voor de toekomst. Wij geloven dat het gebrek aan perspectief kan leiden tot polarisatie, extremisme en conflict, wat we ook nu in de coronacrisis zien gebeuren. We gebruiken de ‘soft power’ van kunst en bijvoorbeeld sport om jonge mensen met elkaar in contact te brengen en te inspireren. Dat doen we bijvoorbeeld door jongeren van verschillende achtergronden samen iets te laten doen, zoals muziek maken of sporten. Door eerst iets samen te gaan doen, kom je nader tot elkaar en dan kun je daarna makkelijker de dialoog aangaan.’
Wat maakt jullie een gamechanger op de SDG’s?
‘We hebben onze doelstellingen in lijn gebracht met de SDG’s. Bij MasterPeace gaat het natuurlijk om vrede (SDG 16: Vrede, Justitie en Sterke publieke diensten, red.), maar we werken ook aan andere SDG’s, zoals SDG 4: toegang tot en kwalitatief goed onderwijs.
MasterPeace is meer een ‘grassroots’ beweging dan een NGO. De teams uit onze 40 landen hebben zelf de regie en ontwerpen hun eigen programma’s, in lijn met de SDG’s. Het is niet zo dat ze onze initiatieven moeten implementeren. Wij ondersteunen ze als wereldwijde organisatie alleen door vanuit een helicopterview te zien wat vrede betekent voor verschillende mensen vanuit verschillende achtergronden. Zo geven we jongeren een stem door samen te werken buiten de landsgrenzen. Van ‘local impact’ naar ‘global impact’.’
Kun je een voorbeeld van een (lokaal/regionaal/landelijk) project geven?
‘Ja, in Nepal bijvoorbeeld wilden ze aan de slag met het onderwijssysteem. De kritiek was dat er onder andere een gebrek was aan creativiteit en innovatie. Daarop hebben ze nieuwe scholen ontworpen met fysieke ruimte voor creativiteit en mentaal welzijn.’
Wat doen jullie in Nederland?
‘We brengen met onze programma’s jongeren van verschillende achtergronden met elkaar in contact, met als doel dat ze met elkaar in gesprek gaan en elkaar beter leren begrijpen. Een voorbeeld is Den Haag, waar de verschillen soms groot zijn. Een Marokkaanse jongen vertelde: ‘Volgens mijn vader sta ik als Marokkaanse Nederlander altijd met 2-0 achter.’ Zijn witte klasgenoten begrepen dat niet, vanuit hun perspectief stonden zij ook achter, bijvoorbeeld omdat ze thuis problemen hadden. Het doel was bereikt: door te luisteren vonden ze een soort ‘common ground’. Een van de klasgenoten zei na afloop: ‘er werd hier voor het eerst een open gesprek gevoerd, anders was het altijd ruzie.’’
Waarom zit er in al jullie programma’s een ‘soft power’ zoals cultuur of sport?
‘Creativiteit helpt om erachter te komen wat je echt belangrijk vindt. Met een creatieve workshop helpen we bijvoorbeeld om je mening te uiten op een creatieve manier. Dat kan door middel van dans, een lied of een schilderij of door toneel. Creatief bezig zijn werkt omdat je met cultuur op een emotioneel niveau kan verbinden. Ook als je ogenschijnlijk weinig gemeen hebt, deel je dezelfde ervaring.’
“Creativiteit helpt om erachter te komen wat je echt belangrijk vindt”
Waarom is vrede jullie belangrijkste onderwerp?
‘Vrede gaat niet alleen om het afwezig zijn van oorlog. Het gaat ook om vrijheid. Wat betekent vrijheid nu voor jou? We hebben een beurs gekregen van de Europese Unie (EU) om hiermee aan de slag te gaan, want vrijheid is Europa-breed een belangrijk thema. Dit doen we onder het project ‘Act! for liberty’. Dat gaat ook over het tolereren van onvrijheid.
Een van de onderdelen van dit project is de ‘Boiling Frog Game’. Zet een kikker in een pan met kokend water, dan springt hij eruit. Maar zet je een kikker in een pan met water die steeds meer opwarmt, dan wordt hij levend verbrandt. Wanneer spring jij als het over jouw land gaat? Als je vrijheid van meningsuiting wordt beperkt? Waar ligt de grens? Dat spel laat zien waar jouw tolerantie ligt als het gaat om vrijheid. De belangrijkste les is: we leven in een van de meest vreedzame tijdperken ooit, maar toch kunnen we vrede niet voor lief nemen. Het is ook de definitie van vrede die verandert.’
Waarom is het zo belangrijk voor jongeren om perspectief te hebben?
‘Een gebrek aan perspectief is een ingewikkeld concept met meerdere betekenissen. Maar het is de nummer één drijfveer achter criminaliteit of extremisme. Tunesië is bijvoorbeeld een belangrijke kraamkamer voor IS-rekruten, terwijl het land er economisch niet zo slecht voor staat in vergelijking tot andere landen in het Midden-Oosten. Wat er echter gebeurt is dat veel slimme en goed opgeleide Tunesiërs naar Europa gaan voor werk. Wie achterblijft, kan het gevoel overhouden ‘niet goed genoeg’ te zijn. Dit gevoel maakt terrorisme tot een optie. Hetzelfde gebeurt in Europa voor de migranten die niet mee kunnen komen. Dat voedt de haat.’
Wat kan deze jongeren helpen?
‘Het gaat allemaal over zelfvertrouwen, een gevoel van erbij horen en je ‘zeker’ voelen. Wij hopen dat jongeren door zich in te zetten, geëngageerd te zijn, een gevoel krijgen van zelfvertrouwen en dat ze kunnen bijdragen aan de maatschappij. En wel op een praktische manier, dat is de MasterPeace-manier. We willen dat jongeren ‘changemakers’ zijn.’
Wat kunnen scholen en ouders leren van jullie organisatie?
‘Ze kunnen leren van de waarde van ‘soft skills’, creativiteit en werken in teams. De focus ligt in het onderwijs nu te veel op resultaten en tests. Ze vergeten andere vaardigheden die van waarde zijn. We willen helpen met het investeren in dialoog en het vinden van perspectief. Zeker in deze tijd zie je dat scholen het vooral efficiënt willen doen, maar het is juist belangrijk om nu te investeren in verbinding en reflectie. Mijn (Raghda, red.) ervaring is dat als leraren MasterPeace uitproberen, ze zien dat het werkt en ze het vaker willen doen.’
Wat zijn jullie plannen voor de Decade of Action?
‘Wereldwijd gaan we verder met onze campagne: #7billionstrong. Binnenkort zijn er 8 miljard mensen op aarde. Met deze campagne roepen we iedereen op om zijn of haar bijdrage aan de SDG’s te delen met anderen. Dat kunnen ze doen op sociale media en op ons platform https://masterpeace.org/7-billion-strong/ met de hashtag #7billion strong. De SDG’s voelen soms te groot en op deze manier willen we ze tastbaarder maken en laten zien dat iedereen mee kan doen.’
Wat wil je meegeven aan anderen die zich inzetten voor de SDG’s?
Raghda: ‘Ik ben opgegroeid in Dubai en heb in verschillende landen gewoond. Er zijn zoveel perspectieven. Je bent altijd maar een klein onderdeel van de wereld, dus probeer andermans perspectieven te ‘matchen’ met die van jou. Check altijd of je geen vooroordelen hebt en je zult verrast zijn tot welke resultaten het kan leiden.
“Probeer andermans perspectieven te matchen met die van jou”
Verder geloof ik in de overhand van het goede. Misschien is het naïef, maar zo veel mensen zijn bereid om te helpen en te vechten voor het goede doel. Veel mensen willen investeren in anderen, en dat gaat niet alleen om geld. Het goede is groter dan het kwade. Eerder heb ik gewerkt als journalist, dan kan het soms anders overkomen, maar het is echt zo.
Tot slot zou ik graag willen meegeven dat het een uitdaging is om ‘open minded’ te blijven. MasterPeace staat altijd open voor nieuwe partners. We creëren netwerken met netwerken. We werken met stadsontwikkelaars, scholen, AIESEC, met de VN, maar ook met plaatselijke kunstenaars. Een open blik zorgt weer voor nieuwe partners die je in eerste instantie misschien niet verwacht, en die brengen je weer verder.’