Als je alleen zekerheid wilt, ben je in de wereld van ondernemers aan het verkeerde adres. Wie in een adviesbureau wil participeren, doet er goed aan om goed na te denken over de eigen risicobereidheid. Een risico kan een bedreiging zijn of juist een mogelijkheid voor ontwikkeling. Als je weet welke onzekerheid je voor zelf accepteert, ben je pas echt een ondernemer.
Een goed ondernemer neemt een risico per dag. Zo is het een treffende vraag voor in sollicitatiegesprekken: wat is het grootste risico dat je in je leven hebt genomen? Met de risicovraag leer je veel over mensen. Voor de een kan iets heel risicovol lijken, terwijl de ander – terecht of onterecht – zijn neus er niet voor ophaalt. Er komen vaak prachtige antwoorden, die zijn te verdelen in vier soorten. De eerste categorie is te typeren als het vrijetijdsrisico. Denk aan abseilen, bungeejumpen, diepzeeduiken, parachutespringen of paragliden tijdens de vakantie. Het zijn voorbeelden van activiteiten die voor veel mensen buiten de eigen comfort zone liggen. Ten tweede gaat het vaak over de categorie materiële risico’s. Denk aan het wisselen van werk, het zetten van een uitdagende loopbaanstap, ontslag nemen voordat je een nieuwe baan hebt, het kopen danwel verkopen van een huis, de aanschaf van een nieuwe auto of de start als ondernemer. In deze gevallen gaat het over huisje, boompje, baantje. En ten vierde is er de categorie emotionele risico’s. Denk aan het starten of verbreken van een relatie, het krijgen van een kind, het aangaan of beëindigen van een vriendschap of het uit de kast komen. Het zijn persoonlijke vragen die ook zakelijk van belang zijn, want ook een adviesbureau bestaat nu eenmaal bij de gratie van risico’s. Wat zijn de maximaal toelaatbare verliezen, zonder dat je failliet gaat? Ofwel: wat is de affordable loss? Hierbij geldt een aards gegeven: mensen zijn soms niet bereid om de risico’s te nemen die nu eenmaal bij hun verantwoordelijkheden horen.
Potentieel verlies
De risicovraag haalt boven wat de drijfveren van mensen zijn, hoe ze omgaan met verlies, waar ze naar verlangen en wat ze vrezen. Dit is ook professioneel relevant, want mensen die risicomijdend zijn, kunnen in sommige situaties een remmende factor zijn. Het op- en uitbouwen van een adviespraktijk heeft ook te maken met het overwinnen van angst. Als je alleen zekerheid wilt, ben je in de wereld van ondernemers aan het verkeerde adres. Het gesprek over risico’s leert mensen over hun vermogen om te kunnen omgaan met onzekerheid, de bereidheid om te verliezen en hun verlies te nemen. Tegen die achtergrond is het van belang om mensen te helpen om zich bewust te worden van hun risicobereidheid, zeker als zij met mogelijke participatie in een adviesbureau kiezen voor skin in the game. Investeerder Warren Buffett gebruikte die uitdrukking voor het eerst voor situaties waarin leidinggevenden hun eigen geld investeren in aandelen van het bedrijf waarvoor zij werken. Ze zouden daardoor intensiever betrokken zijn bij de continuïteit van hun organisatie, omdat zij persoonlijk geraakt worden door de risico’s. Het accepteren van skin in the game is cruciaal voor ondernemerschap. Uiteindelijk draait ondernemen ook om het omgaan met potentieel verlies. En dat raakt alle facetten van je leven, zowel zakelijk als privé.
Risicobereidheid
Wie in een adviesbureau wil participeren, doet er goed aan om goed na te denken over de eigen risicobereidheid. En het is behulpzaam om de antwoorden mee te wegen in de afweging om al dan niet iets aan een risico te doen. Dat begint met een simpele oefening: schrijf alle gevaren op die je kunt bedenken en categoriseer de lijst die je hebt opgesteld. Zijn ze materieel, emotioneel of zijn het zogenaamde vrijetijdsrisico’s? Duid hen in termen van mogelijke materiële en immateriële schade. Schets vervolgens wat de impact is van het risico voor jezelf en beantwoord de vraag: hoe erg is het echt als dit gebeurt? Uiteindelijk gaat het om het vaststellen van je eigen risk appetite: de mate waarin je accepteert dat zaken nu eenmaal niet altijd perfect zijn. Als je een lage risk appetite hebt, wil je niet of nauwelijks het risico lopen dat de doelstelling niet wordt gehaald. Ben jij iemand die vooral problemen ziet? Zie je vaker de risico’s dan de kansen? Dan is de vraag of ondernemen voor jou wel echt werkt.
Ontwikkeling
Een kenmerk van adviesbureaus is dat de leiding slechts bij uitzondering skin in the game heeft. Daardoor zijn mensen op een andere manier betrokken bij de klant, de kwaliteit van het werk en de maatschappelijke context waarin zij verkeren. Adviseurs die skin in the game hebben, verschillen wezenlijk van professionals die van baan naar baan hoppen, werken voor cv of voor carrière, salarissen incasseren en dan met de noorderzon vertrekken naar een nieuw tijdelijk (lucratief) onderkomen op de volgende plek. Zij kunnen inhoudelijk uitzonderlijk goed zijn, maar staan als ondernemer langs de zijlijn. Is de onzekerheid een bedreiging of is er juist mogelijkheid voor ontwikkeling? Deze vragen helpen om te komen tot een goed risicobewustzijn – een onmisbaar kenmerk van de complete adviseur. Met de risicovraag krijg je ook scherper waar je naar verlangt.
