Studenten van de opleiding Global Project and Change Management (GPCM) van het Windesheim Honours College in Zwolle leggen de lat hoog: bij het Value Creators-programma gaat het niet om tentamens halen, maar om het oplossen van ‘wicked problems’. Ze werken samen met bedrijven, overheidsorganisaties en andere instellingen aan problemen waar geen simpele oplossing voor is, zoals de thema’s die ten grondslag liggen aan de Sustainable Development Goals (SDG’s). Denk aan onderwerpen als het bestrijden van armoede, honger en het beschermen van de natuur.
Liesbeth Rijsdijk, één van de twee directeuren van het Windesheim Honours College, en María Garcia Alvarez, docent en coördinator van het Value Creators-programma werken met studenten aan dit soort lastige kwesties. ‘Voor het oplossen van zulke grote opgaven bestaat geen blauwdruk. Er moet op vele fronten iets in gang worden gezet en het vraagt om inspanning van meerdere partijen, op de lange termijn.’
Waarom is Global Project and Change Management voortrekker op de SDG’s?
‘GPCM heeft een programma opgezet genaamd ‘Value Creators’ om studenten op een unieke, creatieve en onderzoekende manier te laten werken aan de development goals. Hier leren ze de kracht van samenwerking. Het gaat ons niet om het eindproduct, maar om de reis ernaartoe. Leren netwerken en samenwerken, is wat telt.’
‘Leren netwerken en samenwerken is wat telt.’
Hoe leer je studenten om het verschil te maken op de SDG’s?
‘Uniek in ons Value Creators-programma is dat we studenten benaderen als ‘change agents’. Voor veel studenten is dat wel even wennen. Ze identificeren zich niet meteen met wereldverbeteraars en andere activisten. Ze moeten leren dat ze niet Gandhi hoeven te zijn om een positieve impact te kunnen maken. Het gaat erom in te zien dat ook kleine stapjes bijdragen aan een betere wereld.’
Wat heeft jullie programma te maken met de SDG 17?
‘We laten onze studenten in jaar 1 en 2 van de opleiding eerst oefenen met echte opdrachten voor echte cliënten. Pas later gaan ze met de ‘wicked problems’ aan de slag en dat zijn problemen die je niet met één organisatie op kunt lossen en die over grenzen gaan. Aan deze problemen kun je alleen een bijdrage leveren door op publiek-privaat niveau samen te werken en een internationaal netwerk te vormen. We laten ze gebruik maken van een wereldwijd, interdisciplinair netwerk om met deze problemen aan de slag te gaan. Eigenlijk laten we ze zien wat de kracht is van zo’n netwerk als het gaat om het behalen van de SDG’s.’
Waar is jullie programma op gestoeld?
‘Het Value Creators-programma is gebaseerd op Otto Scharmer’s ‘Theory U’ en bestaat uit verschillende fasen. We hebben daarvoor een eigen methode ontwikkeld: het 4E Model for Value Creation. De studenten gaan eerst verkennen waarom iets een ‘wicked problem’ is (explore fase). Vervolgens leggen ze connecties met professionals buiten de academische wereld die werken aan deze problemen (engage fase). Uit het netwerken komen samenwerkingsverbanden voort en de studenten werken samen met deze netwerken aan waardecreatie (elaborate fase). Dat kan van alles zijn, variërend van het ontwikkelen van een nieuw product tot het starten van een beweging. Tot slot worden de projecten geëvalueerd door middel van het in kaart brengen van de social impact (Evaluate fase).Het is een vrije vorm, met verrassende resultaten. Belangrijk onderdeel van Theory U is ‘sensing’, dit is eigenlijk een vorm van mindfulness: studenten leren om te observeren, te luisteren en te voelen, voordat ze komen met een oplossing bij lastige problemen.’
Dus een andere manier van kijken naar een probleem?
‘Ja, we leren studenten om vanuit meerdere invalshoeken naar een probleem te kijken. Bijzonder aan het programma is de nadruk op persoonlijke ontwikkeling. We helpen ze om te werken met de ‘vijf minds’ van Howard Gardner. Dit zijn de vijf competenties die we studenten volgens zijn filosofie zouden moeten bijbrengen.’
‘Dat gaat van het gebruiken van vakkennis (‘the disciplined mind’), de competentie om verschillende kennisdomeinen met elkaar te combineren (‘the synthesized mind’), tot het leren ‘out-of-the-box’ te denken (‘the creative mind’) en respectvol om te gaan met verschillende meningen (‘the respectful mind’). Tot slot moeten studenten leren om ook na te denken wat hun acties voor invloed hebben op anderen (‘the ethical mind’). We proberen studenten met deze vijf ‘minds’ naar complexe problemen te kijken.’
Hoe beoordelen jullie studenten?
‘Anders dan bij andere opleidingsprogramma’s, doen we niet met het toetsen van feiten. Het gaat veel meer om de ontwikkeling die de student laat zien. We gaan in principe uit van vertrouwen in het kunnen van de student. Wat ons betreft begin je met een 8. En daarna is het aan de studenten om te laten zien wat ze ervan kunnen maken. Het gaat ons niet om het resultaat, maar om het proces dat ze doormaken.’
En wat levert dat op, heb je voorbeelden?
‘Dat levert ontzettend mooie initiatieven op. Tot de verbeelding spreekt de groep studenten die de ‘SDG 18’ bedacht. Deze studenten vonden dat de SDG’s niet alleen moeten gaan over het beschermen van het planeet, maar ook over het heelal, de planeten en de maan. Daarom hebben ze een initiatief genomen om een 18e doel toe te voegen aan de development goals. Ze wilden dit op de agenda zetten bij de Verenigde Naties (VN). Uiteindelijk hebben de studenten, die zich hebben verenigd onder de naam ‘Space for All’ het idee bij de VN mogen presenteren en een dialoog mogen organiseren over dit thema in het kader van 75 jaar VN.’
‘Een ander project waar we trots op zijn is dat een groep studenten WeAll Youth heeft opgericht, als onderdeel van de internationale Wellbeing Economy Alliance. Deze organisatie houdt zich bezig met het transformeren van de economie naar een ‘Wellbeing Economy’, waarbij niet groei, maar ecologisch en menselijk welzijn centraal staat. Er was nog geen jongerenorganisatie voor deze beweging en die hebben onze studenten zelf opgezet.’
Wat is Windesheim van plan in de Decade of Action?
‘Komend jaar start het Windesheim Honours College met een heus SDG Impact Lab. Dit moet een platform worden waar onze kennis en projecten over de SDG’s samenkomen. Daarnaast is het onze ambitie om het bedrijfsleven en overheden te gaan adviseren over de SDG’s. We willen ze bijvoorbeeld trainen om onze methodes zelf in te gaan zetten. Tenslotte wordt ook een onderzoeksprogramma onderdeel van het Impact Lab.’
Wat kunnen andere organisaties doen, die bij willen dragen aan de SDG’s?
‘Als ze er niet uitkomen: onze studenten kunnen helpen om aan concrete vraagstukken te werken. Maar ook onze ervaring met het doorlopen van onze Value Creators-methode kan ontzettend waardevol zijn. De belangrijkste les is: blijf niet bij jezelf, maar bouw aan een internationaal en interdisciplinair netwerk om bij te dragen aan de SDG’s.’
Team Value Creators werd in maart uitgeroepen tot een van de drie winnaars van de Nederlandse Hogeronderwijspremie in de categorie hogescholen. De nieuwe onderwijspremie is in het leven geroepen om de hoge kwaliteit van het onderwijs op universiteiten en hogescholen te onderschrijven en bedoeld voor docententeams die een topprestatie leveren.
‘Voor het oplossen van ‘wicked problems’ bestaat geen blauwdruk. Het vraagt om inspanning van meerdere partijen, op de lange termijn.’
