Netbeheerder TenneT speelt een belangrijke rol in de leveringszekerheid van groene energie en ziet zichzelf als aanjager van de energietransitie. Met Margriet Rouhof, hoofd strategie van Tennet, spreken we over SDG 7: betaalbare en duurzame energie. Zij ziet voor TenneT een enorme kans om duurzaamheid verder te integreren in de bedrijfsstrategie. Startpunt is de dialoog. Bijvoorbeeld met leveranciers van kabels: ‘in 2030 willen we een net zonder virgin koper hebben’.
Hoe zorgt TenneT voor betaalbare en duurzame energie?
‘Als netbeheerder van het hoogspanningsnet zijn wij verantwoordelijk voor het zorgen voor een betrouwbare en veilige elektriciteitsvoorziening, waarin steeds meer duurzame energie wordt opgewekt. Duurzame energie brengt voor ons twee uitdagingen met zich mee. Het begint bij het aanleggen van de infrastructuur die nodig is om deze duurzame energie bij de afnemer te krijgen. In Duitsland hebben we bijvoorbeeld duurzame opwek in de Duitse Noordzee, waarvoor we 700 kilometer net moeten aanleggen om deze elektriciteit te transporteren naar het zuiden. Dat is ‘gamechanging’ omdat er wordt verwacht dat wij blijven voorzien in energie, maar dan wel in een tempo en op een manier die anders is.
Daarnaast moet je die infrastructuur ook kunnen besturen. Voorheen kwam de aanbodkant heel geleidelijk in het net, met groene energieopwekking fluctueert dit veel meer: bij veel wind hebben we een overaanbod aan energie en als er te weinig wind is kan dit kritisch zijn. Het is dus de uitdaging om ervoor te zorgen dat de infrastructuur die nodig is om duurzame stroom te transporteren aanwezig is, en ervoor te zorgen dat er altijd een balans is tussen vraag en aanbod van energie.’
Hoe werkt TenneT met de SDG’s?
‘Toen de SDG’s vijf jaar geleden geïntroduceerd werden had ik in eerste instantie mijn twijfels. In duurzaamheidsland zijn we erg goed in het bedenken van ‘frameworks’. De waarde van de SDG’s werd mij pas duidelijk toen het Wereld Natuur Fonds opbelde met de vraag: ‘wat doen jullie aan SDG 14 en 15?’ Toen kwam ik erachter dan de SDG’s een gemeenschappelijke taal is en dat vergemakkelijkt de communicatie over duurzame doelen.
Bij TenneT zijn we bezig met het concretiseren en meetbaar maken van onze impact. We hebben daarom onze duurzaamheidsambities gekoppeld aan de SDG’s. De volgende stap is dat we kunnen laten zien welke bijdrage we leveren aan deze doelen. Het mooie is dat je op deze manier zichtbaar kunt bijdragen aan heel universele doelen. Voor alle bedrijven geldt: een deel van onze impact zit binnen onze hekken maar een deel ervan zit er ook buiten. En buiten onze hekken kunnen we alleen iets betekenen als we dat samen met onze leveranciers en stakeholders doen. De SDG’s helpen daarbij.’
Hoe creëer je draagvlak voor jullie duurzaamheidsdoelstellingen?
‘Ik laat de waarde van duurzaamheid voor onze organisatie zien. Onze duurzaamheidsdoelstellingen zijn belangrijk voor veel van onze stakeholders. Allereerst voor onze investeerders. We zijn een van de weinig spelers met groene financiering, wat betekent dat we al onze obligaties uitgeven met een ‘groene sticker’. Het is dus belangrijk dat we aan onze investeerders kunnen laten zien wat we doen op het gebied van duurzaamheid en wat onze concrete impact is.
Naast investeerders, zijn medewerkers belangrijk. We zien dat mensen bij TenneT willen werken omdat ze willen bijdragen aan de energietransitie. Daarnaast spelen NGO’s een belangrijke rol. Onze infrastructuur gaat ook door natuurgebieden heen, daar is niet iedereen blij mee. Het is daarom belangrijk om te laten zien dat we onze verantwoordelijkheid nemen. Het communiceren en naleven van onze duurzaamheidsdoelstellingen is dus essentieel voor het voortbestaan van onze organisatie.’
Heb je wel eens te maken met interne weerstand?
‘Interne weerstand heb je natuurlijk altijd. Het is belangrijk om te luisteren, mee te bewegen en te kijken naar wat er wél kan. Natuurinclusief ontwerpen bijvoorbeeld is heel ingewikkeld, maar wanneer je dit zo vroeg mogelijk in een project toepast kost het weinig extra tijd en kun je er extra budget voor krijgen. Wanneer je tijdens het opereren van een platform op zee vraagt: ‘kun je een vishotel aan het platform lassen’ dan verklaren ze je voor gek. Dat moet ik vragen in het begin van het proces.
Daarnaast is het ook een kwestie van volhouden. Het draagvlak groeit als mensen zien dat je vasthoudt aan je doelstellingen. Op een gegeven moment hoor ik managers dan zelf op een meeting zeggen: ‘ik ben er zo trots op dat wij klimaatneutraal willen zijn in 2025’. Met de komst van onze CEO Manon van Beek is daar een duidelijke versnelling op gekomen. Dat soort dingen heb je allemaal nodig: een CEO die in duurzaamheid gelooft, betrokken mensen en meetbare doelstellingen. Dan gaat het werken.’
Hoe nemen jullie stakeholders mee in het behalen van jullie duurzaamheidsdoelstellingen?
‘Het zit vooral in transparantie en de constante dialoog. CEO’s en duurzaamheidsmanagers zijn vaak idealistische mensen, maar je hebt juist een grote dosis pragmatisme nodig om succesvol te zijn op duurzaamheidsgebied. Het is zaak om voldoende achterom te kijken: heb ik mijn organisatie nog wel met mij mee? Het bijstellen en bijsturen van doelen en ambities is essentieel. Stel ambitieuze doelen en neem je stakeholders mee op de weg ernaartoe door transparant te zijn en kennis te delen. Mocht je een doel een keer niet halen, dan zijn zij niet verrast aan het einde van de rit.’
Heb je daar een voorbeeld van?
‘Een voorbeeld hiervan is ons doel om in 2030 geen koper meer te gebruiken in ons net. Koper wordt steeds schaarser. De winning ervan heeft enorme impact op het milieu. Het is een stevige ambitie. Bovendien kopen wij het koper niet, wij kopen de kabel. Het is dus zaak dat wij samen met onze leveranciers naar dit doel toe werken. We hebben samen met andere partijen door onderzoeksbureau TNO onderzoek laten uitvoeren naar de voor- en nadelen van het gebruik van koper. Dat onderzoek hebben we met onze stakeholders gedeeld. Zo bouw je kennis op met de markt en zie je dat uiteindelijk het aanbod vanuit die markt richting ons, zich aanpast. 2030 is over 9 jaar, we moeten nu beginnen met de dialoog.
Richting NGO’s geldt eigenlijk hetzelfde. Ook met hen gaan we regelmatig in gesprek. TenneT heeft bijvoorbeeld lijnen door de lucht lopen waar vogels tegenaan kunnen vliegen en daardoor kunnen overlijden. Vogelpartijen hebben verwachtingen over wat TenneT hieraan zou moeten doen, maar intern is hier weinig draagvlak voor in verband met kosten en onderhoud. Ik heb daarom door Stichting Vogelonderzoek Nederland een onderzoek laten uitvoeren naar onze infrastructuur in relatie tot vogels. Deze informatie delen wij dan met onze stakeholders. We zijn transparant over onze impact en laten zien wat we wél doen. Dan zie je eigenlijk dat alle partijen, zelfs de meest kritische NGO’s, uiteindelijk denken: TenneT doet het maximale dat ze kunnen doen.’
Waar staat TenneT over 10 jaar? Welke thema’s focussen jullie je dan op?
‘Over 10 jaar moet het zo zijn dat duurzaamheid een geïntegreerd onderdeel is van al onze processen. Een van de grootste pijnpunten van de energietransitie is schaarste aan materialen. Hebben we over 10 jaar niet de hele aarde uitgeput omdat we klimaatneutraal wilden zijn? Hebben we daar wel slim over nagedacht? Misschien zijn we daarin te kortzichtig. De vraag is of we over 10 jaar, als het CO2-probleem deels is opgelost, ook het circulariteits- en biodiversiteitsprobleem kunnen oplossen’.
Wat is jouw gouden tip voor andere organisaties die willen bijdragen aan de SDG’s?
‘Veel organisaties zijn in staat om mooie duurzaamheidsplannen op papier te zetten, maar de uitvoering laat vaak op zich wachten. Mijn advies: keep it simple, geef niet op en heb een lange adem. De wereld heeft veel meer aan iets kleins dat daadwerkelijk impact heeft, dan overambitieuze plannen die je niet waar kunt maken.’
